Albania wciąż zyskuje na popularności, zasługą tego są liczne plaże, zabytki i atrakcje oraz wspaniały klimat i wyśmienita kuchnia. Będąc w Albanii, ciężko trzymać się diety i oprzeć tutejszej kuchni. Jedzenie w Albanii jest pełne kolorów, smaków oraz zapachów i wyjątkowo smaczne. Jak przystało na Bałkany, kuchnia albańska jest niezwykle różnorodna i potrafi zaskoczyć smakiem. Królują w niej mięsa, ryby i owoce morza, ale nie brakuje też owoców, warzyw i wyśmienitych deserów. Jakich potraw warto spróbować podczas pobytu w Albanii i jakie rarytasy oferują tutejsze restauracje?
Spis treści artykułu
Aromatyczna kuchnia albańska – dla mięsożerców i wegetarian
Przyjeżdżając na wakacje do Albanii grzechem byłoby nie skosztować tradycyjnych dań tutejszej kuchni, która łączy w sobie smaki śródziemnomorskie, wschodnie akcenty i wszystko to, z czego znane są Bałkany. Albańska kuchnia jest unikalna, jednak nie sposób nie wyczuć w niej wpływów greckich, tureckich i włoskich. Kuchnia albańska różni się w zależności od regionu, podobnie jak w Polsce, inne potrawy królują na stole na południu Albanii, a inne wiodą prym w północnej części kraju, inne smaki dominują też na albańskim wybrzeżu, a inne w rejonach górskich, różne są też metody przyrządzania wielu tradycyjnych potraw. Jedno jest jednak pewne – tym, co wyróżnia albańską kuchnię, są oryginalne smaki i często nieoczywiste połączenia składników, których na próżno szukać w naszej rodzimej kuchni. Albańskie dania pachną orzechami, bazylią, miętą, cytryną i oregano, a większości z nich towarzyszą świeże, sezonowe warzywa i owoce. Mięsożercy w Albanii będą zachwyceni, gdyż w wielu tradycyjnych daniach pierwsze skrzypce grają właśnie mięsa, ale w albańskich restauracjach znajdzie się też coś dla wegetarian.
Co jeść w albańskiej restauracji?
Obowiązkową pozycją w menu każdej albańskiej restauracji jest mięso – smażone, pieczone i nadziewane, w wersji solo i w towarzystwie rozmaitych dodatków. Albańczycy uwielbiają piec i grillować mięsa oraz łączyć je z warzywami, w potrawach albańskich przeważają bakłażany, pomidory, ziemniaki i szpinak. Obok znanego i lubianego drobiu można znaleźć tu m.in. baraninę i jagnięcinę przyrządzaną na wiele sposobów, grillowane żeberka, kiełbaski i inne mięsa z grilla. Największym przysmakiem albańskiej kuchni jest jagnięcina, w restauracjach można spotkać nawet całe jagnię pieczone na ruszcie. Jednym z tych dań, które z pewnością trafi w gust każdego smakosza mięsa, jest brinje qengji – słynne żeberka jagnięce. Na odważnych czeka też wiele oryginalnych propozycji, takich jak jagnięce i kozie głowy, móżdżki, ozory czy jądra. Do pieczonych mięs warto zamówić salce kosi, czyli gęsty sos przypominający greckie tzatziki, ale zazwyczaj bez dodatku świeżego ogórka.
Kulinarną wędrówkę po Albanii warto zacząć od potrawy zwanej japrak, dostępnej w większości albańskich restauracji bez względu na region. Pod tą nazwą kryją się popularne w wielu bałkańskich krajach gołąbki wypełnione farszem na bazie mięsa i ryżu. W przeciwieństwie do polskiej wersji są malutkie, idealne na jeden kęs. Zawija się je w liście winogron i można jeść zarówno solo, jak i z dodatkiem sosu, a tradycyjnie są podawane z sokiem z cytryny. Kolejną popularną potrawą jest dość nietypowe danie o nazwie kabuni, czyli pewnego rodzaju deser z mięsem podawany na zimno. Według tradycyjnej receptury kabuni robi się z kawałków baraniny i ugotowanego ryżu podsmażonego na maśle z dodatkiem cukru, cynamonu, goździków i rodzynek. Inne warte spróbowania dania to m.in. tave – zapiekanka z jagnięciny i ryżu z dodatkiem jogurtowego sosu, pershesh me pule, czyli pieczony indyk podawany z chlebem mąki kukurydzianej, pilaf – rodzaj zapiekanki z mięsa mielonego, warzyw, ryżu i przypraw oraz birjan – potrawka z ryżu i mięsa, najczęściej jagnięciny lub drobiu.
Chociaż w albańskiej kuchni królują mięsne specjały, to wegetarianie również znajdą coś dla siebie. W gronie potraw jarskich znajduje się np. ferges – gulasz przygotowywany z papryki, czosnku i sosu pomidorowego oraz sera, czy okra jadalna – warzywo, które przywędrowało tu z Afryki, jest porównywane do bakłażana lub cukinii i wykorzystywane do przyrządzania sosów oraz warzywnych gulaszów. Kolejne popularne danie, które można spotkać w menu większości restauracji, to speca te mbushur me oriz, czyli faszerowana papryka. Jej nadzienie może się różnić w zależności od regionu, ale najczęściej składa się ryżu, mięsa i sera feta oraz sosu pomidorowego lub śmietany. Wśród dań typowo jarskich prym wiodą rozmaite sałatki i zapiekanki, np. pispili – słonej babki z mąki kukurydzianej i szpinaku.
Ryby i owoce morza – specjały bałkańskiej kuchni
Kuchnia Albanii słynie z doskonałych owoców morza. Ba! Albania jest wręcz rajem dla miłośników ryb i owoców morza. Na ich wielbicieli czekają krewetki, małże, kalmary i ośmiornice, które dzięki bliskości morza zawsze są pierwszej świeżości. Te najlepsze są serwowane w nadmorskich knajpkach i trafiają na talerz niemal prosto z morza.
Poza wyśmienicie przyrządzonymi kalmarami i krewetkami na uwagę zasługuje przede wszystkim mięso z ośmiornicy – w Albanii bardzo często serwowane w formie carpaccio, jako cienkie płaty mięsa marynowane w soku z cytryny. Inną propozycją na frutti di mare jest danie o nazwie saute midhje, czyli po prostu małże w sosie własnym. Oczywiście w restauracjach można znaleźć też inne dania, w tym zupy i makarony z owocami morza.
Jakie zupy i przystawki można zjeść w Albanii?
Na uwagę zasługują też albańskie, regionalne smakołyki – idealne na przekąskę czy przystawkę i starter przed większą ucztą. Tutaj doskonale sprawdzają się wytrawne wypieki, oliwki, wędliny i lokalne sery, które występują w różnych formach. W Albanii warto polować przede wszystkim na twaróg, może być z sera krowiego, koziego bądź owczego i w każdym regionie ma inny smak.
Podczas pobytu w Albanii koniecznie trzeba spróbować również tutejszych zup. W albańskim menu znajduje się też sporo propozycji dla ich wielbicieli, w tym zupy rybne – supe peshku, zupy mięsne – supe mishi i zupy warzywne – supe perime. Jednym z tych dań, które można zjeść w całej Albanii jest supe pule – zupa, która w smaku i recepturze przypomina odrobinę polski rosół. Jej bazą jest mięso z kurczaka, jednak zupa ma nieco inną konsystencję i barwę – jest gęsta i ma biały kolor. Drugą propozycją jest jani me fasule, czyli kolorowa zupa fasolowa, która w zależności od regionu może być klarowna lub zabielona i podawana z dodatkiem mięsa lub bez. W Polsce mamy flaki, zaś w Albanii jest paçë koke – gęsta zupa gulaszowa przygotowana na bazie wywaru z koziej głowy.
Bałkany na słodko – najpopularniejsze desery kuchni albańskiej
Dopełnieniem mięsno-warzywnych specjałów są oczywiście regionalne trunki i desery – jest ich w Albanii całkiem sporo. Tym najpopularniejszym, serwowanym w niemal każdej restauracji jest baklawa. To znany też w Grecji i Turcji słodki deser, którego podstawą są chrupiące, cienkie płaty ciasta filo wypełnione orzechowym nadzieniem i wręcz ociekające miodem. Inną propozycją jest kadaif – kruche, słodkie ciastko nasączone miodem i wypełnione serowym lub orzechowym nadzieniem, które rozpływa się w ustach.
Zaraz za ciastem filo znajduje się qumështor – ciasto będące połączeniem sernika i crème brûlée, przyrządzane z mleka, jajek, masła, mąki i cukru, flija – puszyste naleśniki zapiekane w piecu lub piekarniku i podawane z bałkańskim serem oraz jogurtem, hasude – ciepła galaretka karmelowa z orzechami, a także kos me mjalt dhe ara – prosty, ale pyszny jogurt z miodem i orzechami. W menu śniadaniowym często pojawia się petulla – drożdżowe ciasto smażone na oleju, przypominające małe pączki lub racuchy. Są bez nadzienia, a Albańczycy jadają je z powidłami, miodem lub cukrem pudrem jako dodatek do kawy czy herbaty.
Słodkości, jak wiadomo, najlepiej smakują w towarzystwie aromatycznej kawy, herbaty lub orzeźwiającego napoju. Czego można się napić w albańskiej kawiarni lub restauracji? Popularne, albańskietrunki to przede wszystkim wina (pod określeniem „vere e shtepise” kryje się „wino domu”, czyli lokalne wino, najczęściej białe), raki – albańska odmiana znanej na całych Bałkanach rakiji oraz Skënderbeu – albański koniak produkowany z winogron. Na zakończenie uczty można wybrać filiżankę kawy, w Albanii jest to najczęściej kawa po turecku – parzona na ogniu w żeliwnym tygielku. Alternatywą dla kawy może być szklanka wody z cytryną lub ziołowy napar.
Ceny w albańskich restauracjach
Ceny w Albanii są dość niskie – przeznaczając na dwie osoby równowartość 100 złotych, w albańskiej knajpce można się spodziewać prawdziwej biesiady. W lokalach bez problemu można się porozumieć z obsługą, nawet gdyby jakimś cudem kelnerzy nie mówili po angielsku. Smaki Albanii można zabrać ze sobą do Polski, kupując w ramach pamiątki np. gliko – pyszny, słodki mus przygotowywany z sezonowych owoców. Pod nazwą gliko kryją się przetwory z mandarynek, fig, wiśni, a nawet arbuzów czy orzechów włoskich. W Albanii bardzo popularne są też warzywa marynowane w oliwie z oliwek. Niestety produktów pochodzenia zwierzęcego pochodzących spoza Unii Europejskiej nie można przywieźć do Polski.